Metabool syndroom (MBS) is geen ziekte op zich, maar een term voor een cluster van aandoeningen die samen het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, beroerte en kanker verhogen. De diagnose metabool syndroom wordt gesteld aan de hand van vijf criteria (zie onder). Het kan ook tot andere gezondheidsproblemen leiden, zoals aandoeningen die verband houden met de opbouw van plaque in de slagaderwanden (atherosclerose) en orgaanschade (pancreas, lever, galblaas, nieren).
In Europa heeft naar schatting 12 tot 26% van de volwassenen het metabool syndroom. Dit betekent zeker meer dan 2 miljoen mensen in Nederland, wat geen vreemd aantal is aangezien ongeveer de helft van de Nederlanders kampt met overgewicht. In de Verenigde Staten heeft zelfs ongeveer 1/3e van de mensen het metabool syndroom.
Mensen met metabool syndroom hebben twee keer zoveel kans om in de komende 5 tot 10 jaar hart- en/of vaatziekten te ontwikkelen en vijf keer zoveel kans om diabetes type 2 te krijgen vergeleken met gezonde mensen. Bovendien is metabool syndroom geassocieerd met versnelde veroudering en een toegenomen kans op andere (chronische) klachten en (degeneratieve) aandoeningen (zie hieronder). Het signaleren en behandelen van metabool syndroom biedt in elk geval een uitstekende mogelijkheid om veroudering tegen te gaan en (leeftijdsgerelateerde) ziekten te voorkomen en te vertragen/verbeteren.
De volgende klachten en aandoeningen worden geassocieerd met Metabool Syndroom:
Centrale werkingsmechanismen in het ontstaan van MBS zijn HyperInsulinemie (HI – een te grote aanmaak van insuline als reactie op een hoge bloedsuiker) en InsulineResistentie (IR – waarbij cellen in je lever, spieren en vet steeds slechter op insuline reageren). Je lever kan een beperkte mate van glucose tijdelijk opslaan in de vorm van glycogeen. Als de opslagcapaciteit van glycogeen is benut en er onvoldoende glucose door het lichaam wordt gebruikt én er een overmatige inname van koolhydraten is, ontstaat er een verhoogde aanmaak van (verzadigde) vetzuren in de lever. Naarmate dit vaker voorkomt, kan dit leiden tot verhoogde triglyceridengehaltes in het bloed, stapeling van abdominaal vet en laaggradige ontstekingen. Al enige tijd voor de genoemde waarden ontregeld raken en de diagnose MBS wordt gesteld, kunnen mensen al klachten ervaren zoals vermoeidheid en slaperigheid na de maaltijd, een gebrek aan concentratie, behoefte aan zoetigheid tussen de maaltijden door en een trillerig of geïrriteerd gevoel als de maaltijd wordt uitgesteld. Bij langdurige ontregelingen van het metabolisme worden de klachten ernstiger en kunnen tal van symptomen ontstaan gerelateerd aan de hormoonhuishouding, de gewrichten, ogen, hart- en bloedvaten en het zenuwstelsel.
Er zijn diverse factoren die ertoe hebben bijgedragen dat MBS steeds meer voorkomt, zoals veranderingen in ons voedselaanbod (men nuttigt veel bewerkte voeding vol toegevoegde suikers, zout, verkeerde vetten en E-nummers uit de supermarkt) en de sterk gestegen hoeveelheid toxines in onze voeding en leefomgeving (zoals EDC’s – Endocrine Disrupting Chemicals). Steeds meer onderzoek laat zien dat deze EDC’s interfereren met ons metabolisme en onze hormonale balans en zo bijdragen aan chronische laaggradige ontstekingen en het ontstaan van MBS.
Verder is ons leven sinds de industriële revolutie en de opkomst van talrijke technologische ontwikkelingen steeds minder fysiek geworden. Daardoor hebben veel mensen een zittende leefstijl aangenomen en haalt slechts 44% van de volwassenen boven de 18 de beweegnormen (voor volwassenen zijn die: wekelijks ten minste 2.5 uur matig intensief bewegen). En dan is nog maar de vraag of de beweegnormen wel voldoende zijn.
Als laatste noemen we chronische stress, iets wat steeds vaker voorkomt in ons moderne leven en kan bijdragen aan het ontstaan van het MBS. Door langdurige verhoging van het hormoon cortisol neemt de bloedglucose toe om, zoals normaalgesproken bij acute stress het geval is, te kunnen vluchten of vechten. Echter als het overschot aan de brandstof glucose niet wordt verbruikt, dan kan deze worden opgeslagen in de vorm van buikvet. Het hormoon cortisol wordt ook wel het vetopslag-hormoon genoemd en het is het meest actief in je buik. Na afloop van een stressreactie neemt bovendien je hongergevoel toe met een behoefte aan energierijk voedsel om je energie weer aan te vullen. Vaak met verkeerd koolhydraatrijk voedsel zoals ‘comfort food’. Dit verhoogt echter opnieuw je insulinespiegel en vetopslag in de buik. Precies het vet dat verantwoordelijk is voor ontstekingen, insulineresistentie en dus MBS. De laatste jaren wordt duidelijk dat bij veel pathologieën ontsteking een rol speelt. Ook het MBS is een ontstekingsziekte mede door de ontstekingsactiviteit van buikvet. Bij chronische stress kan de gevoeligheid voor cortisol afnemen. Hierdoor heeft cortisol minder effect als regulerende factor in het remmen van ontstekingen.
Allereerst moet de aandoening vastgesteld worden. Mogelijk heeft je arts reeds onderzoeken bij je uitgevoerd en anders kunnen wij de benodigde labonderzoeken voor je aanvragen.
Op basis van alle verzamelde informatie stellen we een behandelplan op maat voor jou samen en begeleiden we jou de gehele reis, stap voor stap, op weg naar metabole flexibiliteit. Het plan is voor iedereen anders en afhankelijk van jouw persoonlijke situatie en behoeften.
Metabool Syndroom is een conditie die niet in een paar dagen ontstaat. Het is een chronische conditie die je in jaren hebt opgebouwd, maar gelukkig kun je al snel verbeteringen merken wanneer je je leefstijl verandert. De belangrijkste levensstijlveranderingen zijn:
