In het kort

• De tweede golf is reeds twee maanden gaande en de tweede volledige lockdown is inmiddels ook een feit. Scholen en sportscholen dicht. Dat betekent minder sporten, meer zitten en zeker deze maand meer eten. Een gevaarlijke combinatie voor onze gezondheid. En volgens het RIVM zijn we voorlopig nog niet van COVID-19 af.
• Hopelijk brengt het vaccin ons een grote sprong dichterbij het einde van deze zware crisis, maar zelfs dan hebben we nog geen oplossing voor het grote onderliggende probleem van deze Corona pandemie. De wereldwijde pandemie van te hoge bloedsuiker door insuline resistentie: een ontregelde glucose metabolisme veroorzaakt door bewegingsarmoede en overconsumptie van ultrabewerkte suikers en vetten.
• Over het algemeen eten mensen niet gezond genoeg en blijven veel mensen vasthouden aan hun gewoonten van voor de crisis. Dat is niet vreemd, want gedrag veranderen is erg moeilijk. Eetgedrag is aangeleerd en er door alle jaren heen ingesleten.
• Er moet meer aandacht komen voor het belang van een gezonde leefstijl in coronatijd. Door gezonder te eten, meer te bewegen en voldoende te ontspannen, kunnen mensen hun immuunsysteem binnen enkele weken versterken. Daardoor zal een corona-infectie minder ernstig verlopen.

Praktische tips om gezond en fit te blijven tijdens coronamaatregelen en daarna

• Zorg voor een doel en houd deze voor ogen.
• Houd een vast eetpatroon aan.
• Bepaal één ongezond snackmoment per dag voor jezelf en geniet daar ook van.
• Werk niet door tijdens de lunch.
• Eet niet te snel en niet meer dan je nodig hebt.
• Richt je huis gezond in.
• Zorg dat je lichaam voorzien is van voldoende vitaminen, mineralen en essentiële vetzuren.
• Start elke dag met een (mini)workout.
• Voer gedurende de zittende werkdag regelmatig een micro-workout in.
• Wees niet te hard voor jezelf en blijf in contact.

De Impact van de Coronacrisis op ons Eetgedrag en onze Leefstijl (en vice versa)

Sinds maart 2020 hebben we een grote verandering in ons dagelijks leven doorgemaakt door de uitbraak van het Coronavirus en de daarop volgende “intelligente lockdown”. Werk kwam stil te liggen. Thuiswerken werd, waar mogelijk, de nieuwe standaard. Scholen gingen tijdelijk dicht en we konden alleen nog naar buiten als het echt noodzakelijk was.

In de zomer werden de maatregelen verlicht, maar sinds oktober volgde de “gedeeltelijke lockdown”. Inmiddels zitten we weer thuis in een “volledige lockdown”.

De sportscholen zijn weer dicht en we zitten met de kinderen thuis aan het werk. Dat betekent minder sporten, meer zitten en deze maand met Kerst en Oud & Nieuw ook meer (ongezond) eten. Een gevaarlijke combinatie. Overgewicht licht op de loer (nog meer overgewicht) en het is gebleken dat mensen met veel overgewicht eerder in de problemen komen als ze met het Coronavirus worden besmet.

Onderstaande grafieken geven een beeld van de Corona ontwikkelingen de afgelopen maanden. Volgens het RIVM is de tweede golf Corona mogelijk pas in maart voorbij en kan het zeker nog een jaar duren voordat we echt van COVID-19 af zijn.

Geen al te best vooruitzicht. Mensen willen naar buiten, vrijheid. Mensen hebben contact nodig met anderen. Mensen willen hun normale leven terug en ondernemers hebben perspectief nodig voor de toekomst.

Wat hebben we nu geleerd de afgelopen negen maanden?

Hoe kunnen we met een zo vrij mogelijk leven toch het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis  laag houden? Hoe gaan we deze pandemiepuzzel oplossen?

Over deze vragen wordt door o.a. het OMT natuurlijk uitvoerig over nagedacht. Fysiek afstand van elkaar houden, goede ventilatie in binnenruimtes is essentieel gebleken en mondkapjes helpen wel degelijk, maar we horen nog steeds niets over gezond leven en hoe we onze weerstand kunnen verhogen. Het enige wat ik heb kunnen vinden vanuit de overheid, is de dooddoener ‘Zorg goed voor jezelf’. Hoe dan? Mensen hebben praktische handvatten nodig, en inspiratie.

We weten al lang wat de grootste risicogroepen zijn: mensen ouder dan 70 jaar en volwassenen met onderliggende chronische aandoeningen, zoals diabetes, obesitas, hart- en vaatziekten en chronische longproblemen. Nu er een vaccin op de markt is, biedt dit vooral voor deze groep mensen op korte termijn een goede uitkomst. Maurice de Hond recentelijk in een artikel in Het Parool:

“We hebben in Nederland 2,4 miljoen mensen boven de 70 jaar. 90 procent van de overlijdensgevallen en ernstige ziektes was ouder dan 70. Laten we zeggen dat 90 procent van die groep zich laat vaccineren, dan ben je 80 procent van de sterfte en twee derde van de ziekenhuisopnames kwijt. Als we half januari beginnen met 75.000 vaccinaties per dag, zijn we voor 17 maart klaar en kunnen we de maatregelen versoepelen. Mooie datum: dan zijn de verkiezingen.”

Allereerst worden natuurlijk de zorgmedewerkers gevaccineerd, maar daarna 70 plussers en vervolgens mensen met eerder genoemde onderliggende chronische ziekten – lijkt me een prima zet. Hopelijk brengt dit ons een grote sprong dichterbij het einde van deze zware crisis. Maar zelfs dan hebben we nog geen oplossing voor het grote onderliggende probleem van deze Corona pandemie.

COVID-19 laat ons zien hoe ongezond we zijn geworden door onze moderne leefstijl en leefomgeving

Ik zeg het nu maar keihard. De reden dat ziekenhuizen vol liggen met corona patiënten is niet door het virus, maar door de gastheer. Wanneer je overgewicht hebt, of een chronische ziekte veroorzaakt door metabool syndroom, dan ben je constant ontstoken. Er is een brand gaande in je lijf en je immuunsysteem is constant actief. Je lijf is er klaar voor om een nog grotere ontstekingsreactie aan te wakkeren en DAT is waardoor mensen sterven aan COVID-19. Het virus doodt je niet, maar de immuunreactie van je eigen lichaam op het virus, DAT vernietigt je weefsel.

De helft van de Nederlands heeft overgewicht, maar nog meer mensen hebben metabool syndroom. Media en mensen dragen graag aan in de discussie dat ook jonge (schijnbaar) fitte mensen met corona in het ziekenhuis komen te liggen. Ja, dat klopt. Niet alleen mensen met overgewicht zijn ontstoken; slanke mensen kunnen net zo goed metabool syndroom ontwikkelen, wanneer zij een ongezond eetpatroon hebben. In het Engels gebruikt men de term ‘ skinny fat people’: Mensen met op het zicht geen vet, maar van binnen rond de organen wel veel vet.

Er is dus zeer duidelijk sprake van een onderliggende pandemie van deze coronacrisis. Dit is de wereldwijde pandemie van insuline resistentie. Tevens bekend als metabool syndroom: een ontregelde glucose metabolisme veroorzaakt door bewegingsarmoede en overconsumptie van ultrabewerkte suikers en vetten. Lees meer hierover in mijn blog die ik aan het begin van de eerste golf heb geschreven: https://www.valeolab.nl/covid-19-de-echte-pandemie-is-insuline-resistentie. Door overvloed aan ongezond voedsel en een beweegarme omgeving vol stressoren raken mensen en metabole systemen ontregeld. Het bloedsuiker niveau is constant verhoogd en het lichaam raakt na verloop van tijd ongevoelig voor insuline. Dit veroorzaakt oxidatieve stress en een chronische laaggradige onsteking in het lichaam.

Het WHO waarschuwde in 2012 al over de pandemie van bewegingsarmoede. In die tijd kostte deze pandemie jaarlijks het leven van 5,3 miljoen wereldburgers en was het doodsoorzaak nummer vier. Inmiddels is het acht jaar later en is er niets veranderd. Juist hierdoor is de corona-pandemie nu zo gevaarlijk: voor mensen die kwetsbaar zijn geworden door een ongezond eetpatroon en bewegingsarmoede.

Het gevaarlijke is nu dat veel mensen door de Corona crisis een NOG ongezondere leefstijl ontwikkelen. In mei 2020 heeft het RIVM aan de Tweede Kamer gerapporteerd over een onderzoek onder 90.000 mensen naar de effecten van de crisis en de lockdown. Wat bleek is dat 53% van de mensen (veel) minder beweegt en 28% meer rookt. Ook is een derde van de mensen meer angstig, somber, gestrest en eenzaam en ervaart 20% meer slaapproblemen.

Daarom ben ik verder gedoken in de impact van de Corona ontwikkelingen in onze samenleving op ons eetgedrag en onze leefstijl. Besteden Nederlanders in deze tijden van Corona juist meer aandacht aan hun gezondheid door bezig te blijven, gezond te eten en hun weerstand te verhogen? Of gaan ze uit verveling meer snoepen en snacken?

Eetgedrag en Corona

Uit onderzoek van het Voedingscentrum in november 2020 blijkt dat net zoals in april 2020 de meeste Nederlanders tijdens de tweede coronagolf weinig veranderd hebben in hun eetgedrag. Van de respondenten zegt 86% in de tweede golf niet anders te zijn gaan eten, 9% at in de afgelopen weken gezonder en 5% juist minder gezond.

Redenen om gezonder te gaan eten zijn: meer behoefte om de weerstand te verhogen, meer tijd om bezig te zijn met gezonde voeding, en meer tijd om gezond te koken. Meer ongezonde verleidingen thuis, wordt genoemd als belangrijkste reden waarom mensen ongezonder zijn gaan eten. Meer eetmomenten, meer stress en verveling zijn andere redenen.

In de tweede golf geeft 30% van de respondenten aan meer op het gewicht te letten. Over de gehele coronaperiode is 17% aangekomen, en 5% is aangekomen maar weer terug op het oude gewicht. Mensen die zijn aangekomen, wijten dit aan minder bewegen, meer of ongezonder eten of een combinatie van deze factoren.

In de eerste golf gaf 21% van de ondervraagden aan minder alcohol te drinken dan normaal, in de tweede golf is dit 27%. Van de respondenten zegt 9% nu juist meer te zijn gaan drinken. De grootste veranderingen zijn zowel in de eerste als tweede golf te zien bij Nederlanders onder de 30 jaar. Zij zijn vaker gezonder én ongezonder gaan eten, minder alcohol gaan drinken, en zij zagen het vaakst hun gewicht veranderen.

Quarantine-cravings en Coronakilo’s

Tijdens een lockdown lijken alle dagen op elkaar en krijg je trek in iets lekkers om jezelf te verwennen. Sommige mensen proppen zich vol met chips en pizza, anderen ontpoppen zich tot 3-sterren-thuis-chef.

“Enerzijds zagen we dat mensen met een hogere opleiding aangaven dat ze vaker ongezonder zijn gaan eten dan mensen met een praktische opleiding. We denken dat het meer thuiswerken voor die mensen daaraan ten grondslag ligt. Anderzijds vonden we dat mensen met overgewicht en obesitas vaker aangaven dat ze het moeilijker vonden om gezonde keuzes te maken. Zij zeggen dat ze ongezonder en meer zijn gaan eten in vergelijking met mensen met een gezond gewicht.”, aldus een gezondheidswetenschapper betrokken bij het onderzoek van het Voedingscentrum.

Over het algemeen eten mensen niet gezond genoeg en blijven veel mensen vasthouden aan hun gewoonten van voor de crisis. Dat is niet vreemd, want gedrag veranderen is erg moeilijk. Eetgedrag is aangeleerd en er door alle jaren heen ingesleten.

Onze leefomgeving speelt een belangrijke rol bij gedragsverandering en dat is nu juist de plek waar veel mensen in vastzitten. We blijven van lockdown in lockdown sukkelen en de stress hiervan zorgt voor veel problemen. Het heeft een negatieve invloed op onze gezondheid en verkleint de kansen op gedragsverandering.

Corona vraagt om aandacht voor een gezonde leefstijl

De lockdown van onze samenleving en de economische catastrofe kost zoveel mensen hun werk, hun bedrijf, hun levensonderhoud – het kost biljoenen euro’s verlies wereldwijd – en waarom? Omdat we metabool ongezond zijn. Omdat het virus geland is op een vatbare gastheer.

Het goede nieuws is dat we dit snel kunnen veranderen. Het kost geen jaren en zelfs geen maanden. In enkele weken kun je je gezondheid verbeteren en van de suikerverslaving afstappen.

Er moet dus veel meer aandacht komen voor het belang van een gezonde leefstijl in coronatijd. Door gezonder te eten, meer te bewegen en voldoende te ontspannen, kunnen mensen hun immuunsysteem binnen enkele weken versterken. Daardoor zal een corona-infectie minder ernstig verlopen. Dat schreven nu ook ruim 70 vooraanstaande artsen, wetenschappers en bestuurders van gezondheidsorganisaties op 11 november in een brandbrief aan het kabinet.

De brief is een initiatief van hoogleraar obesitas Liesbeth van Rossum. Volgens Van Rossum hebben de meeste coronapatiënten die in het ziekenhuis of op de intensive care (IC) terechtkomen overgewicht of obesitas. Ook de tweede coronagolf laat dit zien. Dat komt volgens haar doordat mensen met overgewicht een chronisch minder goed functionerend immuunsysteem hebben. In de brief benadrukken de experts dat een gezonde leefstijl al binnen enkele weken het immuunsysteem versterkt. Zie ook de website https://www.leefstijlencorona.nl/. Hier zijn ook een wetenschappelijke publicatie over leefstijl en corona en een rapport te downloaden.

In de afbeelding hieronder is weergegeven hoe positieve en negatieve leefstijlfactoren obesitas en het immuunsysteembeinvloeden. De rode negatieve factoren veroorzaken ontstekingen in het lichaam en brengen de weerstand naar beneden. De groene positieve factoren versterken je weerstand. We hebben zoveel zelf in de hand!

De voedingskeuzes die je maakt zijn sterk verbonden met hoe je je voelt, hoeveel je beweegt en slaapt. Het heeft allemaal effect op elkaar. Wanneer je minder goed slaapt en/of veel stress ervaart, maak je minder gezonde voedingskeuzes. Wanneer je minder beweegt, voel je je minder energiek en krijg je eerder de neiging om te snacken. Andersom geldt hetzelfde. Slaap je beter – eet je beter. Beweeg je meer – voel je beter – eet je beter.

Sommige mensen reageerden angstig op de uitbraak van het virus. Ze waren bang om naar buiten te gaan en gingen zodoende minder bewegen. Sliepen wellicht slechter. Weinig bewegen, angst en slecht slapen zorgen ervoor dat het stresshormoon cortisol de overhand krijgt in je lichaam. Dit hormoon zet ons oerinstinct van overleven in gang. Het zoeken naar snelle suikers en vetten maakt ons dan rustiger. Je hersenen weten dan precies dat snoep, chips, gebak of pizza dat leveren.

Praktische tips om gezond en fit te blijven tijdens coronamaatregelen en daarna

• Zorg voor een doel en houd deze voor ogen. Als je de strijd wilt winnen van de drang naar snelle suikers en vetten, heb je de behoefte aan kennis en motivatie om gezondere keuzes te kunnen maken. Een doel voor ogen hebben geeft houvast. Je wilt bijvoorbeeld twee kilo afvallen of minder dan 100 gram (snelle) koolhydraten per dag eten. Verschillende apps kunnen je helpen om per dag, per week en per maand in kaart te brengen hoe je resultaten boekt. Bedenk jezelf ook goed waarom je dit graag wilt. Wat is je diepe intrinsieke motivatie? Wil je weer in je favoriete kleding passen of wil je meer energie hebben? Schrijf je doelen en motivatie op.
• Houd een vast eetpatroon aan. Houd vaste tijden aan voor ontbijt, lunch en avondeten. Eet na het avondmaal niets meer, want deze calorieen worden het snelst omgezet in (buik)vet.
• Bepaal één ongezond snackmoment per dag voor jezelf en geniet daar ook van. In plaats van de hele dag door te lopen snoepen, bepaal je voor jezelf één moment waarop je dit mag doen. Bijvoorbeeld ’s middags om 16 uur bij een kopje thee. Zo is het makkelijker om op die andere momenten niks te nemen, of een gezonde snack te nuttigen.
  Bepaal ’s ochtends al welke tussendoortjes je die dag gaat nemen, dan laat je het niet van het moment zelf afhangen. Denk aan gezonde dingen als snoeptomaten, stukjes komkommer, snackwortels of ongezouten noten.
• Werk niet door tijdens de lunch. Als je eet terwijl je iets anders doet, eet je vaak meer. Tijdens de maaltijd zelf, maar ook daarna. Plan een blok voor je lunch in, neem je rust om je zenuwstelsel weer in balans te brengen, zodat ook je eten beter verteerd wordt.
• Eet niet te snel en niet meer dan je nodig hebt. Probeer goed te letten op de hoeveelheden die je eet, zeker als je minder beweegt. Een goede regel is je tot 80% vol te eten. Eet langzaam want het duurt 20 minuten voordat je brein heeft geregistreerd dat je maag vol zit.
• Richt je huis gezond in. Haal vooral gezond eten en drinken in huis en creëer je eigen gezonde omgeving: wat je niet in huis hebt, kun je ook niet eten. Zet fruit in het zicht en zet snoep, koek en snacks uit het zicht. Je pakt makkelijker van eten dat je ziet.
• Zorg dat je lichaam voorzien is van voldoende vitaminen, mineralen en essentiële vetzuren. Eet natuurlijke voeding (minimaal bewerkt) met een grote variatie aan groenten als basis. Neem daarnaast ook supplementen: een goede multivitamine + magnesium + vitamine D + omega 3 visolie raad ik iedereen aan. Test je vitamine D bloedwaarde via de huisarts. Een hoog vitamine D niveau is essentieel voor een sterk immuunsysteem. Om jezelf te wapenen tegen Corona kun je kijken naar een aantal supplementen. Zink is de belangrijkste, samen met vitamine D dus – en quercetine (dat als ionofoor dient om zink in je cellen te krijgen). Lees hierover meer op: https://www.valeolab.nl/boost-je-immuunsysteem-en-wapen-je-tegen-het-coronavirus.
• Start elke dag met een (mini)workout. Kom je bed eerder uit en begin de dag met een work-out. Al is het maar een mini-workout van 10-15 minuten. Je activeert je lichaam, laat je hart pompen en je bloed stromen, waardoor jij instant energy krijgt en de dag met een vliegende start begint. Je productiviteit zal hoger zijn. Daarnaast zet je je mind in de juiste actieve modus waardoor je meer gemotiveerd bent om nog meer te bewegen en gezonder te eten. Lees hier meer: https://www.valeolab.nl/je-grootste-gezondheidsrisico-kan-wel-eens-inactiviteit-zijn-niet-covid-19.
• Voer gedurende de zittende werkdag regelmatig een micro-workout in. Periodes van langdurig zitten kun je het beste opbreken met een ‘activiteits pauze’, zoals een wandeling, de trap op en af gaan, squats, lunges, rug extensies. Je hoeft geen hele workout te doen, maar wat beweging zorgt er al goed voor dat je bloedcirculatie verbeterd en daardoor ook je focus. Lees hier meer: https://www.valeolab.nl/de-oplossing-voor-teveel-zitten-de-ultieme-gids.
• Wees niet te hard voor jezelf en blijf in contact. Iedereen heeft wel eens een slechte dag en dan maak je minder gezonde keuzes. Het is voor iedereen een zware tijd. Veel mensen voelen zich hetzelfde als jij, dus rijk uit naar familie en vrienden wanneer je het nodig hebt. Physical distance is nodig, maar social distancing niet. Liefde en in contact blijven is een primaire behoefte van de mens. Maak regelmatig een wandeling met een goede vriend of vriendin of videobel met een verre vriend.

Op naar een fitte, energieke jij ZONDER coronakilo’s!

Meer hulp nodig met je voedingsgewoonten, de juiste onderbouwde supplementen, een optimale leefstijl of effectief bewegingsprogramma? Deze zaken uitbesteden aan een professionele health coach haalt een zware last van je schouders.

Ik neem graag alle beslissingen bij je uit handen en maak een compleet leefstijlplan inclusief begeleiding op het gebied van voeding, beweging, rust en veerkracht – speciaal voor jouw situatie, doelen en mogelijkheden. Neem gerust contact op voor meer info.