COVID-19: De echte pandemie is insuline resistentie

Grote kans dat je de nieuwsberichten voorbij hebt zien komen dat obesitas (zwaarlijvigheid), diabetes, een hoge bloeddruk en hart- en longaandoeningen de belangrijkste factoren zijn die het risico verhogen op een ernstig ziekteverloop van COVID-19 (naast het hebben van een oudere leeftijd). Tijd om het over de roze olifant in de kamer te hebben.

Allereerst wil ik duidelijk hebben dat ik geen oordeel heb over wie dan ook; dik of dun, met een hoge of lage bloeddruk. We zijn allen erg geraakt door dit virus, de gevolgen en het verlies van levens. Dit nieuwste Coronavirus is zeker niet “zo maar een griepje”.  Mijn doel is om mensen bewust te maken. Bewust van hoe we leven en de impact van ons eet- en leefgedrag. Niemand is perfect of helemaal vrij van gezondheidsproblemen. Ik hou ook van een goede cheesecake, met liefde en ambachtelijk bereid. Het gaat om het verkrijgen van inzicht en kracht om positieve veranderingen te maken.

Het COVID-19 virus lijkt inmiddels langzaam op zijn retour, maar het zal nog een lange tijd onder ons zijn. Zoals premier Rutte heeft aangeven is de verwachting dat een groot deel van de Nederlanders besmet gaat worden. Schattingen wereldwijd variëren van 40-80% van de populatie.

Ik wil je niet bang maken, maar feit is dat dit niet het eerste Coronavirus is en het zal ook niet de laatste zijn. Het is dus zaak om onze afweer zo goed mogelijk op orde te hebben.

---

In het kort

• Pandemieën ontstaan niet per toeval. Virussen buiten de omstandigheden uit die door mensen worden gecreëerd. Het is de eindafrekening van onnatuurlijk leven als gevolg van industrialisering, verstedelijking en overbevolking.

• Een virus leeft door toegang te verkrijgen tot de cellen van zijn host. Dit gebeurt vaak door een receptor op de cel te kapen. In het geval van SARS-CoV-2 verkrijgt het toegang tot de ACE-2 receptor (welke de bloeddruk kan verhogen wanneer nodig).

• In het rapport van het RIVM van 23 april 2020 zien we dat 69.3% van de overleden COVID-19 patiënten jonger dan 70 jaar een onderliggende aandoening had: cardiovasculaire aandoeningen, hypertensie, diabetes en chronische longaandoeningen springen eruit. Deze eerste drie aandoeningen hebben een sterk verband met insuline resistentie. Een wereldwijd sterk gestegen fenomeen.

• Het echte probleem, de werkelijke onderliggende pandemie, is een ontregelde glucose metabolisme: insuline resistentie. Dit is een conditie die veroorzaakt wordt door het eetpatroon van mensen.

• Onderzoek heeft aangetoond dat een chronisch hoge bloedsuiker (door het eten van teveel koolhydraten, zoals suiker en zetmeel) mensen vatbaarder kunnen maken voor virus infecties. Het hogere bloedsuikerniveau bij iemand met diabetes geeft virussen een groot voordeel om toegang tot hun cellen te verkrijgen.

• Obesitas maakt men kwetsbaarder voor infectie ziekten doordat het immuunsysteem wordt aangetast. Er ontstaat een staat van chronische laaggradige ontstekingen in het lichaam en een verhoogd aantal ontstekingsbevorderende cytokinen in het bloed.

• Visceraal vet, vet rond de organen, is nog het meest gevaarlijk. Het staat in direct verband met insuline resistentie en diabetes. Ook mensen met een dun lijf kunnen relatief veel vet rond de organen hebben, ook wel “skinny fat people”. Je gewicht zegt niet alles.

• Niet alleen cellen in onze lever en spieren worden insuline resistent, maar al onze cellen. Dus ook onze immuuncellen (T-cellen). Aangeboren immuuncellen hebben receptoren voor insuline en wanneer deze insuline resistent worden, zullen ze niet goed reageren in het geval van ontsteking of infectie.

• Insuline resistentie verhoogt het aantal ACE-2 receptoren op de cellen. Hoe meer ACE-2 receptoren hoe groter de kans voor SARS-CoV-2 om de cellen te infiltreren.

• Insuline resistentie blijkt de grootste katalysator te zijn van chronische ziekten in de moderne Westerse bevolking. Maar het goede nieuws is dat het relatief makkelijk is te detecteren en compleet te vermijden of te corrigeren als we meer aandacht besteden aan ons eetpatroon en onze leefstijl.

• De overheid en gezondheidszorg moet strategieën aannemen om het algehele welzijn te verbeteren. Een robuust immuunsysteem is essentieel om COVID-19 effectief te bestrijden, en hetzelfde geldt voor andere infectie ziekten.

• Het goede nieuws is dat we niet hoeven te wachten tot overheden de juiste conclusie trekken. We kunnen zelf de controle terug nemen over onze metabolische gezondheid door nu te starten met veranderingen in onze eet – en leefgewoonten. Dit kan niet voorkomen dat we met SARS-CoV-2 besmet raken, maar kan ons risico op ernstige gevolgen in het geval van een besmetting sterk verlagen.

• Lees onderaan mijn aanbevelingen.

---

 

“Pandemieën ontstaan niet per toeval. Virussen buiten de omstandigheden uit die door mensen worden gecreëerd.”, aldus Frank Snowden, medisch historicus van Yale. Het is de eindafrekening van onnatuurlijk leven als gevolg van industrialisering, verstedelijking en overbevolking. De natuur veroordeelt niet, maar werkt wel met natuurlijke consequenties.

In dit artikel focus ik op onze moderne leefstijl, de gevolgen daarvan voor onze gezondheid en ons immuunsysteem en de maatregelen die wij zelf kunnen nemen om de controle terug te nemen.

Werking van het SARS-CoV-2 virus

Een virus leeft door toegang te verkrijgen tot de cellen van zijn host. Dit gebeurt vaak door een receptor op de cel te kapen. In het geval van SARS-CoV-2 verkrijgt het toegang tot de Angiotensine-converterend enzym 2 (ACE-2) receptor. (1,2)

ACE-2 is een receptor die door het lichaam gebruikt wordt om de bloeddruk te verhogen wanneer dit nodig is. Vandaar dat het verband tussen SARS-CoV-2 en de ACE-2 receptor gevolgen heeft voor mensen met een hoge bloeddruk. Als iemand chronisch een verhoogde bloeddruk heeft, heeft degene waarschijnlijk meer ACE-2 receptoren op zijn of haar cellen. Meer receptoren betekent een grotere kans dat het Coronavirus de cellen kan infiltreren. De longen en de dunne darm hebben de grootste hoeveelheid ACE-2 receptoren en daar dringt het virus dan ook binnen. (3)

 

Afbeeldingen van: The New York Times

Studies naar COVID-19 staan nog in de kinderschoenen, maar nu er meer informatie en pre-print onderzoeken uitkomen, zien we dat mensen met hypertensie (hoge bloeddruk), diabetes of hartziekten een sterk verhoogd risico lopen om ernstige symptomen te ontwikkelen na het oplopen van COVID-19 vergeleken met mensen zonder deze condities. (4)(5)

Een hogere leeftijd is een risico factor voor een heviger ziekteverloop bij COVID-19, maar dat komt voornamelijk doordat over het algemeen oudere mensen meer comorbiditeiten (1 of meer chronische aandoeningen naast de hoofddiagnose) hebben. Een gezond persoon op 80 jarige leeftijd kan een lager risico op ernstige verschijnselen van COVID-19 lopen dan een ongezond persoon van 40 jaar. Een 106-jarige dame was zelfs hersteld na iets minder dan drie weken.

In het rapport van het RIVM van 23 april 2020  zien we dat 69.3% van de overleden COVID-19 patiënten jonger dan 70 jaar een onderliggende aandoening had. In onderstaande tabel worden deze aandoeningen gespecificeerd. We zien dat cardiovasculaire aandoeningen, hypertensie, diabetes en chronische longaandoeningen eruit springen.

In de statistieken van de staat New York zien we zelfs dat bijna 90% van de overledenen een onderliggende aandoening had. Een hoge bloeddruk, diabetes en hart- en vaataandoeningen gaan voorop. Overgewicht en diabetes: het onderliggende probleem is insuline resistentie. Ook een hoge bloeddruk en hartproblemen zijn te herleiden naar insuline resistentie. Een wereldwijd sterk gestegen fenomeen.

Bron: New York State COVID-19 Tracker

Het echte probleem is een chronisch hoge bloedsuiker en insuline resistentie

Het echte probleem, de werkelijke onderliggende pandemie, is een ontregelde glucose metabolisme (uit koolhydraten zoals suiker en zetmeel): insuline resistentie. Dit is een conditie die veroorzaakt wordt door het eetpatroon van mensen. In het specifiek wordt dit voornamelijk veroorzaakt door industrieel bewerkt eten vol met toegevoegde suikers, witmeel en bewerkte plantaardige oliën vol met schadelijke omega-6 vetzuren. Steeds meer onderzoekers en dokters durven deze boodschap naar buiten te brengen. (6) (7)

Onderzoek heeft aangetoond dat een chronisch hoge bloedsuiker (door het eten van teveel koolhydraten) mensen vatbaarder kunnen maken voor virus infecties. Het hogere bloedsuikerniveau bij iemand met diabetes geeft virussen een groot voordeel om toegang tot hun cellen te verkrijgen. (8) (9)

Insuline resistentie blijkt de grootste katalysator te zijn van chronische ziekten in de moderne Westerse bevolking. Maar het goede nieuws is dat het relatief makkelijk is te detecteren en compleet te vermijden of te corrigeren als we wat meer aandacht besteden aan ons eetpatroon en onze leefstijl.

Hoe ontstaat insuline resistentie

Insuline is het hormoon, aangemaakt door de alvleesklier, dat het bloedglucose niveau verlaagt door ervoor te zorgen dat glucose wordt vervoerd naar de cellen, en dat de cellen open gaan, zodat glucose naar binnen kan om te worden verbrand tot energie. Wanneer de lever en spieren verzadigd zijn met glucose, wordt de rest van de glucose opgeslagen als vet. Zo kan obesitas ontstaan. Obesitas maakt men kwetsbaarder voor infectie ziekten doordat het immuunsysteem wordt aangetast. (10)(11)(12)(13)(14)(15)

Bij onvoldoende aanmaak van insuline, of als de cellen ongevoelig raken voor insuline, kan glucose de cel niet goed in, waardoor de glucose in het bloed stijgt. Je alvleesklier maakt steeds meer insuline aan om toch te proberen je bloedsuiker omlaag te krijgen, maar je cellen worden steeds meer resistent, omdat ze al verzadigd zijn met glucose. Zo ontstaat insuline resistentie en uiteindelijk diabetes type II. (16)  Dit gebeurt niet plotseling, maar is een geleidelijk proces veroorzaakt door voornamelijk deze leefstijl factoren:

• Teveel calorieën uit koolhydraten en (slechte) vetten.
• Te weinig vezels (vezels remmen de opname van suiker in het bloed).
• Te weinig beweging (de energievoorraad in de spieren en lever raakt hierdoor nooit uitgeput).
• Een overmate aan stress (chronische stress verhoogt de ontstekingsgraad in het lichaam).
• Slaaptekort (dit ontregelt o.a. je verzadiging hormoon leptine waardoor je overeet)

Insuline resistentie wordt ook het metabool syndroom genoemd, een stofwisselingsaandoening van energieverbruik en opslag. Alle cellen in het lichaam hebben dan een verminderde reactie op de boodschappen van insuline. Je lichaam wordt als het ware ‘doof’ voor insuline. Dit wordt niet meteen opgemerkt, maar pas na lange tijd.

Wanneer je cellen insuline resistent zijn, sturen ze signalen uit in de vorm van “reactive oxygen species (ROS)”, die aangeven dat ze overladen worden met energie (suikers). Het toenemde aantal ROS in het lichaam zorgt voor schade aan de cellen: oxidatieve stress. Er ontstaat overgewicht en een staat van chronische laaggradige ontstekingen (LGI, low grade inflammation) in het lichaam.

In deze staat circuleren er meer ontstekingsbevorderende cytokinen in het bloed. Cytokinen worden door je immuunsysteem aangemaakt wanneer er indringers worden gedetecteerd. Het zijn boodschappers die andere immuun cellen berichten om pathogenen aan te vallen. In sommige gevallen kan deze reactie in overdrive gaan en een cytokine storm veroorzaken, die ernstige weefsel schade kan veroorzaken en zelfs de dood. Dit is veelal wat er gaande is bij mensen die op de Intensive Care belanden door COVID-19.

Visceraal vet, vet rond de organen, is nog het meest gevaarlijk. Het staat in direct verband met insuline resistentie en diabetes. (17) (18) Een kilogram extra visceraal vet verdubbelt je risico op diabetes. Ook mensen met een dun lijf kunnen relatief veel vet rond de organen hebben, ook wel “skinny fat people”, dus je gewicht zegt niet alles. Het gaat om de onderliggende glucose intolerantie. Het hebben van een BMI onder de 25 zegt helemaal niets.

Gevolgen van insuline resistentie

Studies laten zien dat insuline resistente personen anders reageren op een virale infectie dan insuline sensitieve personen. In insuline resistente personen worden meer cytokinen (de boodschappers die ons immuunsysteem activeren) aangemaakt en gedurende een langere periode. (19)(20)

Niet alleen cellen in onze lever en spieren worden insuline resistent, maar al onze cellen. Dus ook onze immuuncellen (T-cellen). Aangeboren immuuncellen hebben receptoren voor insuline en wanneer deze insuline resistent worden, zullen ze niet goed reageren in het geval van ontsteking of infectie. Het ondermijnt je immuunsysteem. Dit is dus heel gevaarlijk in het geval van een COVID-19 besmetting. (21)(22)

Insuline resistentie verhoogt het aantal ACE-2 receptoren op de cellen. Hoe meer ACE-2 receptoren hoe groter de kans voor SARS-CoV-2 om de cellen te infiltreren. Zaak dus om insuline sensitief te zijn of weer te worden.

Ook roken verhoogt het aantal ACE-2 receptoren. Als je nog niet gestopt bent, is nu je kans. (23)

Hoge bloeddruk

Uit onderzoek is gebleken dat een hypertensie (hoge bloeddruk) aangedreven kan worden door insuline resistentie (en stress). (24) Dus ook hypertensie is te herleiden naar het onderliggende probleem van het metabool syndroom. (25)

Hartziekten en cholesterol

Mensen met hartziekten worden vaak verteld dat ze hun inname van verzadigd vet moeten beperken en dat ze een medicijn (statines) moeten nemen om hun cholesterol te verlagen. Dat cholesterol hartziekten veroorzaakt, is totaal onlogisch. Mensen met een hoog cholesterol kunnen zelfs langer leven. (26,27) Cholesterol is een bijkomstigheid, niet een oorzaak. Je beschuldigt de brandweerman ook niet van het starten van de brand. Maar daar hebben we het een andere keer over.

Cholesterol speelt een belangrijke rol in ons immuunsysteem. Studies hebben laten zien dat een verhoogd LDL cholesterol in mensen die insuline sensitief (dus WEL gevoelig) zijn NIET correleert met een verhoogd aantal hartziekten. Als het gaat om totaal cholesterol en LDL gaat het om de context, die wordt vaak niet goed uitgelicht. Context is alles!

Als we insuline resistent zijn, dan kan een hoger LDL bijdragen aan plaque formatie, doordat het de aderwand plakkeriger maakt. Maar als we insuline sensitief zijn, dan wordt een hoger LDL niet geassocieerd met meer kans op atherosclerose (aderverkalking) en kan zelfs beschermend werken. Het gaat niet alleen om LDL, het gaat om insuline resistentie. En niet alleen mensen met diabetes of pre-diabetes hebben insuline resistentie, maar veel meer mensen die het (nog) niet weten.

Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer virale antilichaampjes worden gemaakt door ons immuunsysteem, ze een team vormen met cholesterol moleculen om zo nog meer potente virus doders te worden. (28)(29)(30) Cholesterol kan dus zeker een sterke bondgenoot van ons zijn in het gevecht tegen virussen zoals SARS-CoV-2. Door statines te nemen, is het mogelijk dat we onze anti virus verdediging tegenwerken. (31) Uiteraard moet je nu zelf geen veranderingen in medicatie aanbrengen, maar te alle tijden overleggen met je dokter.

Metabolisch disfunctioneren aanpakken

Als we dit allemaal weten, vraag ik me af waarom we niet al onze focus leggen op het aanpakken van het onderliggende metabolische disfunctioneren, zodat we de kans op hevige symptomen bij een besmetting met een Coronavirus sterk verlagen. Het middel dat we daar effectief voor in kunnen zetten is een dieet laag in koolhydraten en hoog in gezonde vetten (low carb / ketogeen). Een dergelijke eetwijze kan insuline resistentie corrigeren. (32,33)

In 2016 stierven 17.9 miljoen mensen aan hartaandoeningen, 31% van alle sterfgevallen dat jaar. (34) In de statistieken van de WHO zien we dat het aantal mensen met diabetes is gestegen van 108 miljoen in 1980 naar 422 miljoen in 2014.  En dit aantal mensen inclusief mensen met prediabetes ligt nog vele malen hoger, maar dit is minder meetbaar. In 2016 konden 1.6 miljoen sterfgevallen direct aan diabetes gelinkt worden. (35)

Deze chronische metabolische ziekten zijn dan niet besmettelijk, maar lijken mij een nog groter probleem dan COVID-19. De kosten voor onze gezondheid en gezondheidszorg zijn immens.

Een goede metabole gezondheid is te herleiden tot goede waarden van deze zes zaken:

1. Bloedglucose (nuchter)
2. Insuline (nuchter)
3. Bloeddruk
4. Lichaamsvet
5. Triglyceriden
6. HDL / LDL cholesterol

Sub optimale waarden worden geassocieerd met diabetes, hartziekten en een verminderde afweer. Het is raadzaam om met je dokter te overleggen.

Wat nu?

Als het nu geen tijd is om de epidemie van insuline resistentie en diabetes type 2 om te keren, wanneer dan wel? Als we de volgende pandemie willen overleven, wat dat ook moge zijn, dan moet het verbeteren van de gezondheid van de bevolking prioriteit nummer 1 hebben. Het is op dit moment de enige manier om de immense dreiging het hoofd te bieden.

Een vaccin kan een oplossing zijn, maar er gaan jaren overheen tot het beste vaccin is gevonden en deze voldoende is getest. Vaccins zijn niet zonder risico. Dat mogen we bijvoorbeeld van de Mexicaanse griep wel hebben geleerd, waar het betreffende vaccin bij sommigen narcolepsie (een slaapziekte) heeft veroorzaakt en de Nederlandse staat voor 5 miljoen euro heeft moeten schikken.

We hebben allemaal goed gehoor gegeven aan de maatregelen om vooral thuis te blijven en afstand van elkaar te houden. De boodschap dat we hiermee levens konden redden, was krachtig en effectief. Nu is een net zo’n sterke boodschap “eet echt eten, kom in beweging en red levens, waaronder je eigen”.

Gaan voor echt eten, dat is de grootste angst van onder andere de grootschalige voedingsindustrie. We krijgen al jaren lang de verkeerde berichten over voeding en beweging. “Eet minder en beweeg meer”. Zo simpel werkt het niet. We hebben allemaal evolutionair geprogrammeerde instincten die door de industrie meesterlijk worden gekaapt en vermarkt: ik noem ons instinct voor zoet en zout eten en voor energie besparen. Onze genen snappen er niets meer van wat er allemaal in onze moderne leefomgeving gebeurt.

Alle marketing en lobby-inspanningen uit diverse industrieën zetten mensen op het verkeerde been. Door alle tegenstrijdige berichten zien mensen door de bomen het bos niet meer.  De talloze slecht uitgevoerde en verkeerd geïnterpreteerde epidemiologische studies helpen ook niet mee.

Ga uit van de natuur. In de natuurlijke wereld is de combinatie van koolhydraten met vetten zeer zeldzaam. Deze macro nutriënten komen bijna nooit samen voor in hoge hoeveelheden in één voedingsmiddel. Alleen melk komt in de buurt. Door de combinatie van suikers en vetten, of suikers alleen, in moderne bewerkte voedingsmiddelen zitten we minder snel vol en is de kans op teveel eten (en uiteindelijk insuline resistentie) een stuk groter. De voedingsindustrie maakt maar wat graag gebruik van dit feit.

De overheid en gezondheidszorg moet strategieën aannemen om het algehele welzijn te verbeteren in plaats van medicijnen te gooien naar symptomen die de onderliggende problemen niet verhelpen. Een robuust immuunsysteem is essentieel om COVID-19 effectief te bestrijden en hetzelfde geldt voor andere infectie ziekten.

Als we het hebben over het algehele welzijn verbeteren, is insuline resistentie nummer 1 die we moeten aanpakken. Het is een belangrijke factor in telbare chronische ziekten.

De impact van het verkondigen van de juiste boodschap

Wanneer de boodschap juist is en duidelijk, dan luisteren mensen. Dat hebben we gezien met “social distancing”. Het is tijd om wakker te worden, tijd voor gedragsverandering en leefstijl verandering.

Wat als de media nu zou verkondigen dat we ons metabolisme moeten verbeteren door minder koolhydraten te eten en meer gezonde vetten in te nemen? Wat als mensen dit bericht net zo serieus zouden nemen als het “social distancing” advies? Dit zou een mega impact kunnen hebben op onze gezondheid in de wereld.

Ik kan het niet laten om me voor te stellen dat als mensen dit bericht op zouden volgen, deze pandemie helemaal geen pandemie zou zijn. Het zou nog wel wat doen met mensen, maar SARS-CoV-2 zou over het algemeen niet op kunnen tegen onze sterke metabolische gezondheid en onze gezonde cholesterol niveaus en dus sterke afweer.

Deze pandemie is al een groot tragedie met alle levens die verloren zijn en de plotsklaps ontstane economische recessie. Maar als de lessen die wij kunnen leren van deze pandemie gemist worden, zou het nog tragischer zijn.

Zeker omdat de relatie tussen metabolische aandoeningen en een groter risico op virale infecties al door eerdere pandemieën zijn aangetoond. (36,37) Door H1N1, SARS en MERS waren we nog niet wakker geschud. Laten we hopen dat we het nu wel zijn.

Zelf de controle nemen over onze gezondheid

Het goede nieuws is dat we niet hoeven te wachten tot overheden de juiste conclusie trekken. We kunnen zelf de controle terug nemen over onze metabolische gezondheid door nu te starten met veranderingen in onze eet – en leefgewoonten. Dit kan niet voorkomen dat we met SARS-CoV-2 besmet raken, maar kan ons risico op ernstige gevolgen in het geval van een besmetting sterk verlagen.

Start vandaag nog met:

• Het eten van echte voeding. Vermijd bewerkt eten in een verpakking en vermijd bewerkte vleeswaren.
• Het beperken van je koolhydraten en vervang ze met hoge kwaliteit vetten, zoals olijfolie, avocado’s, kokosolie, boter, noten, zaden, eieren en vette vis/vlees. Vermijd omega-6 rijke plantaardige oliën als zonnebloemolie, arachideolie, maisolie, sojaolie en koolzaadolie.
• Het krijgen van voldoende beweging: elke dag minstens 30 minuten wandelen en 2-3 keer per week een uitdagende training. Zet als doel dat je max. 1-2 uur aaneengesloten mag zitten, niet meer, want mensen die het langst zitten, hebben een dubbel zo hoog risico op diabetes en hartziekten. (38) Een interval training kan je vermogen om je bloedsuiker te kunnen reguleren 24 uur lang verbeteren. (39)
• Het krijgen van voldoende slaap. Dat betekent 8 uur voor de meesten. Slaaptekort vermindert je insuline sensitiviteit. (40)
• Het krijgen van voldoende zonlicht op je blote huid elke dag voor de aanmaak van vitamine D
• Het optimaliseren van de gezondheid van je darmen en darmflora. Eet regelmatig gefermenteerd eten (zuurkool, kimchi, yoghurt) of een goede probiotica en prebiotica.

Aarzel niet om contact met mij op te nemen voor begeleiding in het traject om controle te nemen over je gezondheid.

Dit virus heeft ons meer dan ooit tevoren laten zien dat we met elkaar verbonden zijn als één wereldwijde bevolking. Niemand kan nog zeggen dat zijn of haar acties vandaag geen effect zal hebben op iemand aan de andere kant van de wereld morgen.

Laten we ons best doen om wat we elke dag doen en hoe we onze levens leiden positiviteit uitstraalt op de wereld. Als we dit allemaal doen dan is de kans groot dat het volgende wat viraal gaat, iets positiefs is.

Op onze gezondheid!